Puccini staat bekend om zijn prachtige melodieën. Vaak beginnen zijn aria’s langzaam en bouwen stapje voor stapje op tot een vocaal hoogtepunt. Luister naar Nessun Dorma, dé beroemde tenor-aria uit Turandot, hier gezongen door legende Luciano Pavarotti.

Of luister naar deze uitvoering, gemaakt in tijden van de lockdown door een virtueel kinderkoor van 700 kinderen om hoop (esperanza) te brengen.

Zoek de vertaling op van de aria Nessun Dorma en beantwoord de volgende vragen:

1. In hoeverre vind je de muziek bij de tekst passen?
2. In hoeverre past de inhoud van de tekst in deze tijd?
3. Ken je een liedje van nu dat over dezelfde gevoelens gaat?
4. Als je een cover van Nessun Dorma zou maken, welk genre zou je dan kiezen?

Hoewel Puccini er niet op uit was om de Chinese cultuur in negatieve stereotypes neer te zetten kan je toch vanuit een hedendaagse blik heel terechte vraagtekens zetten bij zijn poging de Chinese (muziek)cultuur in Turandot te verwerken. Hij 'gebruikte' immers muzikale tradities die hij niet goed kon begrijpen als instrument voor westers vermaak. Daarnaast heeft Puccini Turandot neergezet als een ijsprinses, het stereotype van de ‘dragon lady’ (o.a. uit de stomme film) waar Aziatische vrouwen als heel mooi, maar ook gevaarlijk en wreed worden geportretteerd. Turandot wordt door Puccini ook nog eens als een zwakke leider neergezet omdat ze haar lot niet accepteert als Calaf de drie raadsels goed beantwoordt. Als klap op de vuurpijl wordt Turandot gedwongen Calaf te kussen en zo ‘verovert’ hij haar als een object. Al deze zaken samen geven een behoorlijk platgeslagen en gedateerd beeld van de Chinese cultuur.

Aan het eind van de 20^ste eeuw speelde oriëntalisme een belangrijke rol in de westerse kunstpraktijk. In de kunsten werden ‘vreemde’ werelden getoond die tot de verbeelding van westerse burgers spraken; veel toneelstukken, opera’s etc. speelden zich af op ‘exotische’ plaatsen zoals Egypte, Japan en China. In muziek werden volksliedjes verwerkt die ‘authentiek’ waren, om zo dicht mogelijk te komen bij een 'echte' ervaring van een andere cultuur. Toch kun je je afvragen hoe authentiek dat dan echt is, en in hoeverre behoorlijke complexe maar voor westerlingen onbekende culturen worden platgeslagen tot alleen bepaalde klanken of culturele kenmerken.

Door een verhaal zich af te laten spelen in een ‘exotische’ wereld voelden kunstenaars meer ruimte om – voor die tijd – taboe-onderwerpen aan te snijden zoals seks, geweld en de dood.

Puccini is zelf nooit in China geweest en heeft geen authentieke Chinese volksmuziek kunnen horen. Toch heeft hij in de muziek voor Turandot zijn ideeën van wat Chinese muziek is gebruikt. Er zijn geruchten dat sommige melodieën uit een Chinees muziekdoosje komen dat hij van iemand kreeg. Puccini heeft nooit geclaimd om cultureel of historisch precies te zijn, hij wilde vooral een exotische wereld scheppen. Je zou het Puccini’s fantasie van een Aziatische wereld kunnen noemen.

In Turandot zijn ongeveer acht motieven/melodieën terug te vinden die gebaseerd zijn op traditionele (volks)muziek uit China. Het motief voor Turandot is geïnspireerd op een Chinees lied 'Mò Li Hūa' (茉莉花), dat Jasmijnbloem betekent. Beluister hier een uitvoering van dit lied door de beroemde Chinese zangeres Song Zuying.

Beluister nu 'Là sui monti dell’Est' uit Turandot, gezongen door het kinderkoor. 

In hoeverre hoor je het oorspronkelijke Chinese lied terug?

Operaregisseurs moeten zich vaak verhouden tot een bestaand werk waar veel mensen al bepaalde ideeën en verwachtingen van hebben. Veel producties van Turandot worden bijvoorbeeld in een geëxotiseerd beeld van China geplaatst – maar met juist die traditie wil regisseur Barrie Kosky nu breken. Kosky vindt dat er al genoeg oriëntaalse invloeden in de muziek te horen zijn en hoeft dat niet op het toneel te versterken. Ook met het punt dat Turandot (de vrouw) als (lust)object wordt gezien rekent hij af door alleen haar stem als gedroomd personages te gebruiken.

het einde

Kosky had naast het complexe personage van Turandot nog een probleem te tackelen, namelijk het einde van de opera… Puccini heeft Turandot immers niet af kunnen maken en Kosky vindt de eindes die twee andere componisten hebben gemaakt geen recht doen aan het werk. Ook een open einde zoals bij de première van de opera gebruikt werd vindt Kosky niet kloppen. Maar hoe dan wel? We kunnen dat nu nog niet zeggen, want Kosky wil dat dit een verrassing blijft voor zijn publiek. We zijn wel heel benieuwd hoe je zijn keuze gaat ervaren...

Hoe zou jij als regisseur het probleem van de onafgemaakte opera oplossen?